İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Finansman Çözümleri
İstanbul'da Deprem Sonrası Kentsel Dönüşüm İhtiyacı ve Finansman Çözümleri
İstanbul’da geçtiğimiz hafta yaşanan 6,2 şiddetindeki depremle birlikte gözler yeniden riskli yapı stoku ve kentsel dönüşüme çevrildi. Uzmanlar, İstanbul’da 1,5 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini ve bunlardan 700 riskli konutun acil dönüştürülmesi gerektiğini belirtti. Dönüşümün önündeki en önemli sorunun finansman olduğu vurgulandı.
Finansman Sorunları ve Çözüm Önerileri
Uzmanlar, kentsel dönüşüm sürecinde kamu kaynaklarının yetersiz kaldığını ifade etti. “Finansmanı ve maliyeti kendi içinden çıkacak alan bazlı dönüşümle kısa sürede riskli yapı stoğu yenilenebilir” önerisi dile getirildi. Kamu-özel işbirlikleri ve özel sektörün ilgisini çekecek minimal imar artışları, finansman noktasında çözüm olarak sunuldu.
Uzmanlar, “KDV, tarife ve ücretlerde tam muafiyet de engelleri kaldırır” diyerek, dönüşüm sürecinin hızlandırılması için gerekli adımların atılması gerektiğini belirtti. Bu bağlamda, İstanbul’da 700 bin konutun dönüşümünün 5 yıl içinde gerçekleştirilebileceği ifade edildi.
Kentsel Dönüşümde Ekonomik Yetersizlikler
Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, vatandaşı borçlandırarak dönüşüm yapmanın zor olduğunu belirtti. Dönüşümde karşılaşılan en büyük sorunların başında ekonomik yetersizliğin geldiğine vurgu yaptı. “Alan bazlı kendi kaynağından çıkan projelere ihtiyacımız var” diyerek, bu tür projelerin uygulanması gerektiğini ifade etti.
Şen, “Metrekare derdine takılmamak gerekiyor” diyerek, dönüşüm sürecinin halkın desteğiyle ilerlemesi gerektiğini vurguladı. Kentsel dönüşümün bir milli güvenlik problemi olduğunu belirten Şen, bu konunun siyaset üstü bir mesele olduğunu ifade etti.
Belediyelerin Rolü ve Paydaşların Katkısı
Belediyelerin bu süreçte sorun çözecek kurumlar olması gerektiği ifade edildi. Şen, “Belediyeler bu sürecin başlatılmasında, yapımında ve arabuluculuk vazifesi görerek vatandaş ile müteahhit arasında sıkıntı yaşanmadan her türlü paketi hazırlayacak” dedi. Bu sürecin vatandaşlara net ve şeffaf bir şekilde anlatılması gerektiği vurgulandı.
Dirençli kentsel oluşumun sağlanması için dirençli zihniyetlerin geliştirilmesi gerektiği belirtildi. “Can ve mal güvenliği riskini ortadan kaldırıcı, hizmet ve refah odaklı hareket edilmeli” ifadesiyle, dönüşüm sürecinin rantsal dönüşüm olarak düşünülmemesi gerektiği vurgulandı.
Kentsel Dönüşümde İmar Artışları ve Çözüm Önerileri
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, kentsel dönüşüm finansmanının oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edilemeyeceğini belirtti. “Kentsel dönüşüm finansmanı oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edemeyiz” diyerek, bu konuda kamu özel işbirliklerinin önemine dikkat çekti.
Şişik, “KDV, tarife ve ücretler konusunda tam muafiyet sağlanması dönüşümün önündeki engellerin kaldırılmasına yardım sağlayacaktır” diyerek, dönüşüm sürecinin hızlandırılması için gerekli adımların atılması gerektiğini ifade etti.
Yeni Daire Çıkışı ve Finansman Modelleri
Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Kurucu Başkanı Sinan Türkkan, imar artışıyla çözümün mümkün olmadığını belirtti. “Çeşitli modeller olabilir. Mesela, diyelim ki 10 daireli bir binada hak sahipleri ilave 5-10 metrekareden vazgeçtiğinde, apartman çok küçülmeden 2 daire daha çıkabiliyor” dedi. Bu modelin finansmanı sağlamak için etkili bir yöntem olduğunu ifade etti.
Türkkan, “Bunun bir örneğini şu anda yapıyoruz, yakın zamanda” diyerek, dönüşüm sürecinin hızlandırılması için önerilerde bulundu. Kentsel Dönüşüm Finansman Bankası kurulması, 6306 sayılı yasanın günün şartlarına göre yeniden yazılması gibi öneriler sunuldu.